در آغاز تصمیم بر آن بود که در مورد مطالعه و روشهای آن به طور مفصل و کامل، از اولین قدم تا حد مطلوب در مطالعه، مطالبی گردآوری شود و به صورت دنبالهدار در هر بخش از این سلسله از مقالات تقدیم شما دانش آموزان و داوطلبان کنکور سراسری شود، اما این فکر که ممکن است که کسانی با وجود علاقه، نتوانند مرتب آن را دنبال نمایند و مطالعه مطلب ناقص علاوه بر ایجاد کسالت موجب شود که چیزی عاید خواننده نشود، ما را بر آن داشت با همان هدف، حتیالامکان مطالبی در هر بخش بیاوریم که بیش از حد طولانی نباشد و ضمن حفظ استقلال متن و امکان مطالعه به صورت مجزا، با مقالات دیگر نیز ارتباط یابد. همچنین در نظر است تا حدی که منابع موجود اجازه میدهد، کتابهای معتبر و مفید در مورد مطالعه نیز در حین این مطالب به علاقهمندان معرفی گردد.
کسانی هستند که توانایی خواندن دارند، ولی به مطالعه کردن عادت ندارند؛ در واقع این افراد استعداد خود را هدر میدهند و از آنجا که مطالعه باعث شکوفایی سایر استعدادها نیز میشود میتوان گفت که این افراد بسیاری از استعدادهای خود را تلف نموده و راه رشد آنها را سد میکنند.
مهارت داشتن در انجام یک کار باعث احساس رضایت شده و این احساس موجب تداوم آن فعالیت میشود. شاید کسانی که عادت به مطالعه ندارند، تا کنون از مطالعه لذت نبرده و حتی آن را به صورت صحیح نیاموختهاند؛ از این رو، مانند هر فن دیگر، برای استفاده مفید از مطالعه، باید روشهای صحیح مطالعه را آموخت تا بتوان از آن بهره کافی برد. در این صورت است که از مطالعه لذت میبرید و دیگران را نیز روی آوردن به آن تشویق خواهید کرد. به طور کلی عادت به مطالعه را باید از کودکی آموخت.
در طی سالیان متمادی، انس با کتاب به شما بهترین روشهای مطالعه را میآموزد و در خلال آن شما به روش مشخصی دست خواهید یافت، کتابها را خواهید شناخت و در انتخاب کتاب مورد نظر خود با مشکل مواجه نخواهید شد. درباره انتخاب کتاب، استفاده از کتابخانه و راهها و روشهای تشویق به مطالعه، در آینده با شما صحبت خواهیم کرد. اما برای اصلاح روش مطالعه هیچگاه دیر نیست، و مساله مهم در این زمینه، درک ضرورت این امر است. شما میتوانید با تصحیح روش خود از طریق تجربیاتی که وجود دارد، بازده مطالعه خود را افزایش دهید.
از جمله مهمترین مهارتهایی که فرد برای مطالعه مفید به آنها نیاز دارد عبارتند از:
۱ـ تسلط به زبان متن: هر چقدر به زبان متنی که مطالعه میکنید آشنایی و تسلّط داشته باشید، علاوه بر آنکه درک مطلب برایتان آسانتر میشود، از سرعت مطالعه بالاتری نیز برخوردار خواهید شد. مقایسه بیان یک متن ادبی قدیمی مانند کلیه و دمنه و یک متن جدید، شما را به این مساله واقف میکند. در اینجا پیشنهاد میشود که هنگام مطالعه هر مطلب خواندنی، به محض برخورد با کلمهای مشکل و نامانوس، آن را یادداشت نموده و مفهوم آن را بیابید. در مورد اصطلاحات، تغییرات، ضربالمثلها و … نیز همین کار را انجام دهید. انجام این کار در مدت زمان طولانی، تاثیر فراوانی در بهبود کیفیت خواندن، نوشتن و صحبت کردن شما خواهد داشت.
۲ـ توانایی مطالعه بصری: هر چقدر بیشتر مطالعه کنید چشمان شما انس بیشتری با کلمات میگیرند و آن کلمات با مغزتان ارتباط بهتری برقرار میکنند؛ بنابراین، لازم نیست که روی هر کلمه مکث کنید؛ بلکه کافی است که چشمانتان روی کلمات بلغزد و تنها روی موارد مهم و کلمات کلیدی توقف کنید.
۳ـ قوه ادراک: این جنبه از مطالعه به استعداد ذاتی افراد باز میگردد؛ بدین معنی که افراد از لحاظ درک مطالب با یکدیگر تفاوت دارند. مسلماً درک ریاضی همه افراد با درک آنها از مطالب هنری یا ادبی، یکسان نیست؛ هر چند که همه افراد در حد عمومی، بسیاری جنبهها را درک میکنند، در عین حال که در آن جنبهها استعداد نداشته باشند. ممکن است این ابهام پیش آید که از این مساله نمیتوان برای مطالعه سود جست؛ حال آنکه یکی از مهمترین اهداف مطالعه، پرورش استعدادهاست، و مساله مهم، شناخت استعداد در خلال مطالعه و پرورش آن است. با مطالعه مداوم و گسترده، شما به استعدادهای خود پی میبرید و درک بهتری از موقعیت خود خواهید یافت.