در بخش اول از این سلسله از مقالات به بیان اهمیت و اولین مرحله از فرایند سه مرحله ای مطالعه زیست شناسی برای کنکور یعنی مطالعه اولیه پرداختیم. در این بخش به بیان جزییات این مرحله می پردازیم.
پیشنهاد ما این است که مطالعه زیست‌شناسی را در برنامه درسی روزانه خود بگنجانید. البته این موضوع به میزان اطلاعات و آمادگی شما در این درس بستگی دارد. به هر حال سعی کنید که در هر دفعه مطالعه این درس، حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
۱- در هر روز، حتماً بخشی از زمان مطالعه را به زیست‌شناسی اختصاص بدهید ( حداقل دو ساعت)؛
۲- هر ساعت از مطالعه زیست‌شناسی را تنها به یک عنوان اختصاص بدهید؛
۳- هر ساعت از مطالعه مختص یک عنوان را به چند بخش تقسیم کنید: قسمت اول را به مرور مطالب ساعت مطالعه قبل اختصاص دهید. در قسمت دوم، مطالب مربوط به عنوان همین ساعت مطالعه را بخوانید. چند دقیقه استراحت کنید، و در قسمت آخر، تست‌های مربوط به همین بخش را پاسخ دهید.
در هنگام مطالعه این درس، حتماً به نکات زیر با دقت هرچه تمامتر توجه داشته باشید:
۱- زیست‌شناسی، درس حفظ کردنی نیست، بلکه درسی کاملاً مفهومی است که استفاده از ابزار هوش در پاسخگویی به سؤالات و درک مفاهیم آن، اهمیت فوق العاده‌ای دارد. استفاده از ابزار هوش بخصوص برای دانش‌آموز در حل تست های این درس، کارآیی بسیار بالایی دارد. تسلّط کامل بر مطالب این درس، نیازمند آموزش خوب، تکرار مداوم و تست زدن فراوان است تا بتواند شخص را با چالش‌هایی که طراح سؤال برای او گذاشته است آشنا کند و از آن بخوبی عبور دهد.
۲- می‌دانید که در زیست‌شناسی، قوانین ثابت و قاطعی، مثل درس ریاضی وجود ندارد؛ اما موارد استثنایی فراوان هستند؛ پس کلماتی مثل «برخی»، «بعضی»، «بسیاری»، «اغلب»، «گاهی» و … را در کتاب‌های درسی مشخص کنید و مفاهیم برآمده از آنها را به خاطر بسپارید.
۳- تصاویر در زیست‌شناسی، به فهم بهتر مطالب درسی کمک زیادی می‌کنند و هر ساله به طور مستقیم، از خودِ تصویر یا به طور غیر مستقیم از مفاهیم آنها، سؤال طرح می‌شود؛ پس زیر‌نویس آنها و نامگذاری بخش‌های مختلف شکل‌ها را به دقت مطالعه کنید.
۴- به همان اندازه که مطالب مطرح شده در بخش‌های “بیشتر بدانید” ارزشی در طرح سؤال ندارند، مطالعه و درک مفاهیم بخش‌های “فعالیت” و ” آزمون” در کتب درسی، خیلی مهم هستند و در چند سال گذشته، سؤالاتی از آنها مطرح شده است.
۵- اسامی جانداران مختلف (مثل گیاهان، جانوران، قارچ‌ها، آغازیان و باکتری‌ها) را یاد بگیرید و خصوصیات ویژه آنها را در کنارشان یادداشت کنید. در این موارد باید کمی زحمت بکشید و از کتاب‌های سه سال زیست‌شناسی، تمام مطالبی را که در مورد آن جاندار نوشته شده است، پیدا کنید.
۶- نام دانشمندان مختلف و نتیجه پژوهش‌های آنها را یاد بگیرید. همچنین موارد کشف شده از سوی آنها یا جاندار مورد مطالعه آنها را به درستی یاد بگیرید.
۷- برخی از مفاهیم و مطالب در زیست‌شناسی، به قدری اهمیت دارند که طرح سؤال از آنها، همه ساله تکرار می‌شود؛ پس در یادگیری مواردی مثل دودمانه‌ها، چرخه زندگی قارچ‌ها، هورمون‌های گیاهی، انواع مختلف حواس جانوران، آزمایش‌های دی هیبریدی یا مقایسه ویژگی‌های پروکاریوتها با یوکاریوتها و نیز بازدانگان با نهاندانگان یا انواع بافت‌های گیاهی و جانوری، چرخه ضربان قلب و … دقت داشته باشید.
۸- با توجه به گسترده بودن مسایل ژنتیک، مطالعه این موضوع، نیاز به دقت قابل توجهی در درک ابتدایی مسایل مطرح شده و مفاهیم آن دارد.
۹- فعالیت‌ها و آزمایش‌های کتاب مهم هستند؛ پس براحتی از آنها صرف نظر نکنید؛ بلکه این موضوعات را دقیقاً و با تمام جزییات صمطالعه کنید.
