وقتی حرف کنکور به میان می­آید، یک پای ثابت و اصل مهم این آزمون، دروس امتحانی و چگونه مطالعه کردن آنهاست. هر ساله، داوطلبان زیادی از ماه‌ها قبل از کنکور شروع به مطالعه می‌کنند، اما در نهایت، پس از اعلام نتایج و اسامی پذیرفته‌شدگان، افراد بسیاری از نتیجه خود راضی نیستند.

وقتی با دقت پای صحبت این گروه از داوطلبان می نشینید، سخن بسیاری از این داوطلبان، آن است که نحوه مطالعه آنها یکی از ضعف‌های اساسی‌شان بوده است. درباره مطالعه کنکور، هر ساله، مشاوران توصیه‌ها و بحث‌های زیادی می‌کنند که می‌تواند هر یک از شما عزیزان را بخوبی برای آمادگی بهتر در برگزاری این آزمون کمک نماید. در این سلسله از مقالات قصد داریم تا شما را با تعدادی از این راهکارها و شیوه‌ها آشنا کنیم. از جمله موضوعاتی که به شما برای یادگیری و مطالعه بهتر در این زمینه کمک می‌کند، عبارتد از:

یکی از موارد بسیار مهمی که شما معمولاً نادیده می‌گیرید، قانون و روش مطالعه است. در خواندن هر کتاب و مطالعه نیز برای آنکه تمرکز عالی پیدا کنید، روش و قانونی وجود دارد که برای یک مطالعه متمرکز باید به آن توجه کرد. اگر شما ندانید قانون بازی والیبال چیست، نمی‌توانید آن را بازی کنید. در مورد مطالعه هم همین‌طور است؛ ابتدا باید روش مطالعه را فرا بگیرید

خیلی از دانش آموزان در تابستان ترجیح میدن به کلاس آموزشی یا باشگاه ورزشی برن و سه ماه تعطیلی خودشون رو اینجوری سپری کنن. بعضی ها هم در کنار کلاس یا باشگاه، بخشی از تابستان خودشون رو به تفریح یا مسافرت اختصاص میدن.
در این بین دانش آموزانی هستن که در کنار این برنامه های تابستان که برای خودشون در نظر گرفتن، ترجیح میدن کمی هم درس بخونن تا به هدفی که برای خودشون مشخص کردن بتونن نزدیک تر بشن.
در این مقاله میخوایم راهکارهایی رو برای اینکه در تابستان درس بخوانیم باهم مرور کنیم تا اگر هم خواستیم در کنار برنامه های تفریحی و… که در تابستان برای خودمون در نظر گرفتیم، درس بخوانیم، بهتر و موثرتر و با توجه به شرایط تابستان درس بخوانیم.

آیا تابستان درس بخوانیم یا نخوانیم ؟

این که در تابستان درس بخوانیم یا نخوانیم بستگی به هدفی داره که برای دانش آموز نسبت به سایر اهدافش اولویت بیشتری داره. مثلاً یه دانش آموز که داره برای به دست آوردن به مقام ورزشی در حد المپیک تلاش میکنه شاید درس خواندن در تابستان برای این دانش آموز خوب نباشه! چون اون رو از اولویت زندگیش که موفقیت و کسب مقام در اون حرفه ی ورزشی هست دور کنه و حال خوشی رو عایدش نکنه!
اما درس خواندن در تابستان برای دانش آموزی که اولویت اصلی اهدافش در حال حاضر اینه که در آزمون نمونه دولتی یا تیزهوشان قبول بشه و یا سال بعد کنکور داره و باید برای کنکور درس بخونه، خیلی بهتره که از فرصت تابستان استفاده کنه و بصورت اصولی و با توجه به شرایط تابستان درس بخونه.

چگونه با شرایط تابستان درس بخوانیم ؟

درس خواندن در تابستان با توجه به گرمی هوا و میل به تفریح و سرگرمی و… شاید یه کم سخت باشه ولی همونطوری که در بالا گفتم اگر با روش دُرُست و اصولی و متناسب با شرایط تابستان درس بخوانیم می تونیم از این فرصت برای رسیدن به چیزی که برای خودمون درنظر گرفتیم استفاده کنیم.

بعضی از دانش آموزان قبل از فرا رسیدن تعطیلات تابستان برنامه ریزی می کنن تا از این تعطیلات به بهترین نحو ممکن برای درس خواندن استفاده کنن ولی وقتی تعطیلات شروع میشه متوجه نمیشه که چطور این ۳ ماه هم مثل تعطیلات تابستانی سالهای گذشته تموم شد و انگار هیچ کاری انجام ندادن…!
مشکل اینجاست که بسیاری از دانش آموزان با برنامه ریزی آشنا نیستند و فکر میکنن برنامه ریزی یعنی اینکه یه چیزهایی رو روی کاغذ بنویسیم و خیلی راحت و ریلَکس از صبح تا شب بشینیم و برنامه رو اجرا کنیم و به قول یکی از مشاوران دوران دانش آموزی ام، تا وقتی اجرای برنامه هامون تموم نشده نَخوابـــیم

گفتن اینکه باید به برنامه ای که می نویسیم تا حتی در تابستان درس بخوانیم ساده است ولی به همین اندازه هم اجرای برنامه ای که با خوش خیالی و بدون در نظر گرفتن شرایط شخصی و محیطی نوشته شده سخت، دشوار و گاهی هم با شکست همراه میشه. طوری که حتی اگر با اراده ترین فرد هم این برنامه ای که بدون در نظر گرفتن شرایط نوشته شده رو اجرا کنه، نهایتاً یک الی دو هفته میتونه به برنامش عمل کنه و تا برنامش تموم نشده به رخت خواب نده

با چه برنامه ای در تابستان درس بخوانیم ؟

یه شیوه ی غلط و نادرست برای برنامه ریزی کردن اینه که مثلاٌ من بیام یه برنامه ای رو به یه دانش آموز بِدَم و بهش بگم برو اجراش کن! اگه اجرا کنی موفق میشی و اگر اجرا نکنی هم تقصیر خودته که اجراش نکردی
درصورتی که وقتی یه برنامه رو به یه دانش آموز میدیم تا اون رو اجرا کنه، اگر به شرایط شخصی و محیطی اون دانش آموز توجه نکرده باشیم، مثل این می مونه که یه برنامه ای رو بخوایم روی یه کامپیوتر نصب کنیم! با این تفاوت که کامپیوتر هیچ وقت خسته نمیشه ولی انسان بعد از مدتی فعالیت خستگی میاد سراغش

پس چیزی که هنگام برنامه ریزی باید بهش توجه کنیم اینه که برنامه ی هر شخص مخصوصِ خودش هست و بهترین کسی که میتونه برنامه ریزی کنه خودِ دانش آموز هست؛ چون نسبت به بقیه بیشتر خودش رو میشناسه و اگر با روش های درست برنامه ریزی کردن آشنا باشه میتونه برنامه ی منحصر به فرد خودش رو برای این که در تابستان درس بخونه آماده ی اجرا کنه.
چیزی که جالبه اینه که حتی برای نصب برنامه روی کامپیوتر هم باید شرایط سخت افزاری اون کامپیوتر با برنامه یا نرم افزاری که قراره روی اون نصب بشه هم خوانی داشته باشه! حالا بعضیا میشینن فقط برنامه رو روی کاغذ مینویسن و میدن به «انسان» تا اجرا کنه

خب تا اینجا فهمیدیم که باید شرایطی رو برای برنامه ریزی درس خواندن در تابستان بهش توجه کنیم که یکی از این شرایط، خودِ تابستان هست! هر روز تعطیل بودن و مشغول نبودن به کاری و… در مجموع باعث میشه که کم کم احساس بی حوصلگی کنیم و نتونیم از این فرصت برای درس خواندن در تابستان استفاده کنیم.
پس قدم اول برای برنامه ریزیِ درس خواندن در تابستان اینه که این بی حوصلگی رو برطرف کنیم؛ اما چه جوری؟!

برای رسیدن به جواب این سوال در بخش بعدی همراه ما باشید…

اغلب دانش آموزان، دانشجویان و علاقه مندان آموزشی از مربیان و استادان خود بارها و بارها پرسش می کنند که چگونه و به چه روش و شیوه ای مطالعه کنیم تا مطالب را بهتر در ذهن سازماندهی کنیم؟ صبح زود مطالعه کنیم یا شب هنگام؟ با صدای بلند مطالعه کنیم یا به آهستگی مطالب را مرور کنیم؟ پیشکسوتان فرهنگی نیز با توجه به تجربیات و روش های علمی شیوه هایی را توصیه می کنند. مطلب زیر از کتاب زمینه روانشناسی “هیلگارد” تهیه شده که می تواند پاسخگوی برخی از پرسش های مربوط به شیوه های مطالعاتی باشد. با هم این مطلب را مرور می کنیم:

اساس امر مطالعه و خواندن بدون فراموشی، یادگیری و حافظه است. در این جا با تکنیک ” PQRST” ( که مخفف آن در زبان لاتین، ” Preview ” مرور اجمالی، ” Question ” سوال، ” Read ” خواندن، “Self-recitation” تلقین و تکرار ” Test” آزمون است) آشنا می شوید.

مرحله P (مرور اجمالی):

در اولین گام مطالعه، مروری اجمالی بر کل مطالب مورد مطالعه کنید تا از موضوعهای اصلی آن تصوری پیدا کنید. این کار را می توان با خواندن رئوس مطالب و سپس گفتارهای اصلی و تصاویر و عکس های آن انجام داد. مهمترین جنبه مرحله مرور اجمالی این است که می توان خلاصه مطالب را در پایان هر فصل به دقت خواند و در مورد هر یک از نکاتی که در این خلاصه آمده است تامل کرد. خواه ناخواه به ذهنتان خطور می کند که باید پس از خواندن مطالب جواب را پیدا کرده باشید و دستاورد این مرحله، به دست آوردن دید کلی نسبت به عناوین فصل ها و نحوه سازماندهی آنهاست.

مرحله Q (پرسش کردن):

عناوین اصلی مطالب را به یک یا چند پرسش تبدیل کنید؛ پرسش هایی که با خواندن آن گفتارها، به پاسخ آنها دست می یابید. باید از خود بپرسید: ” مطالب عمده ای که مولف می خواهد در این گفتار بیان کند، چیست؟

مرحله R (خواندن):

در این مرحله، گفتار مورد نظر را با دقت به معنای آن بخوانید و بکوشید جواب پرسش هایی را که در مرحله Q مطرح کرده بودید بیابید، لذا باید در مورد آنچه که در دست مطالعه دارید تامل کنید و آن را به مطالب دیگری که می دانید ارتباط دهید. پس می توان واژه ها یا عبارات کلیدی را در متن علامت زد. اصولا می بایست ۱۰ الی ۱۵ درصد متن را علامت زد زیرا در این مرحله، هدف این است که واژه ها یا مطالب اصلی متن مشخص شود تا بعد بتوانید آنها را مرور کنید. تا وقتی تمام گفتار و مطالب کلیدی آن را نخوانده اید یادداشت برندارید این کار کمک می کند اهمیت نسبی هر نکته را دریابید.

مرحله S (تلقین و تکرار):

پس از به پایان رساندن مطالعه مطالب بکوشید تا نکات عمده آن را به یاد آورید و اطلاعاتی را که در آن مطرح شده است از حفظ بیان کنید، درس پس دادن به خود، روش بسیار موثری برای تثبیت مطالب در حافظه است. مطالب را به زبان خودتان بیان کنید و اطلاعات مطرح شده را از حفظ بگویید. در نبود افراد بهتر است با صدای بلند این کار را انجام دهید اما اگر افراد دیگری هم حضور دارند می توانید این کار را در ذهنتان انجام دهید. مطلب را با متن مقابله کنید تا مطمئن شوید که آنها را درست و کامل به یاد آورده اید. با تکرار یا از برکردن مطالب، متوجه می شوید که چه چیزهایی را به خاطر نسپرده اید. این کار به شما کمک می کند تا اطلاعات را در ذهن خود سازماندهی کنید. پس از آنکه گفتار اولی به پایان رسید می توانید به گفتار بعدی بپردازید و باز هم مراحل S.R.Q را در مورد آن به کار بندید. همین روش را تا پایان گفتارهای یک فصل اعمال کنید.

مرحله T (آزمون):

پس از پایان مطالعه یک فصل، باید از خودتان امتحان بگیرید و کل مطالب فصل را مرور کنید. بنابراین یادداشت های خود را دوره کنید و ببینید که آیا نکات اصلی را به یاد می آورید یا نه؟ بکوشید تا دریابید که مطالب مختلف فصلها چه ارتباطی با هم دارند؟ در مرحله T ، ممکن است برای یافتن مطالب و نکات کلیدی به کل فصل مراجعه کنید و در این مرحله باید خلاصه فصل ها را بخوانید، همچنین به هر مدخلی جزئیات بیشتری بیفزائید. مرحله T را نباید به شب امتحان موکول کرد، بهترین زمان برای اولین مرور هر فصل، بلافاصله پس از خواندن آن است.

پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که روش (PQRST) بسیار مفید بوده است، به گونه ای که بر روخوانی ساده مطالب فصل، از ابتدا تا انتها ارجحیت دارد، مرحله تلقین و تکرار در این روش بسیار مهم است. به جای چند بار خواندن مطالب بخش عمده زمان مطالعه را برای حفظ کردن فعالانه مطالب صرف کنید. بر اساس پژوهشهای انجام شده، خواندن دقیق خلاصه مطالب هر فصل، پیش از خواندن آن، بهره وری مطالعه را بسیار بیشتر می کند. خواندن خلاصه هر فصل سبب می شود که کل مطالب آن در ذهن سازماندهی شود. حتی اگر نخواهید از تمام مراحل روش (PQRST) پیروی کنید خوب است به اهمیت تلقین و تکرار و خواندن خلاصه مطلب فصل برای ورود به مطلب توجه خاصی مبذول کنید.